ZUIDHORN – “Het waaide, waardoor de muziek op de lessenaars begon te wapperen en we een beetje moeite hadden om alles te lezen”, lacht Suzan Veneman als ze terug gaat in gedachten naar haar optreden op Jazz te Gast een aantal jaar geleden. Dit jaar klinkt er weer jazz en aanverwante klanken vanuit de tuinen in De Gast in Zuidhorn op 8 juni. Suzan Veneman is er dit jaar ook weer bij. “Jazz trompettist Suzan Veneman heeft in korte tijd de aandacht getrokken van menig jazzliefhebber in het land met haar soulvolle en energieke spel. Na haar studie te hebben afgerond in de VS is Suzan weer op Nederlandse bodem, waar ze haar talenten veelzijdig laat horen als trompettist en geprezen componist en arrangeur,” prijst het festival in het Westerkwartier haar aan. Een goede reden om om eens met Veneman terug te blikken en vooruit te kijken.
“Sindsdien probeer ik wel iets kortere partijen te maken, hoe minder blaadjes hoe overzichtelijker en minder risico mocht het nog een keer waaien of regenen. Het was mijn eerste optreden als bandleider, we hebben alleen maar composities van mijn hand gespeeld”, vertelt Suzan Veneman met enige trots als ze terug kijkt op de editie van 2019. “Ik vond het best spannend om met mijn toen nog kwintet te mogen spelen en mijn stukken ten gehore te brengen; zou ik goed spelen, zouden de mensen het leuk vinden? Dat zijn dan vragen die door je hoofd spelen. De sfeer op Jazz te Gast is heel vriendelijk en open, super gemoedelijk, dat was fijn maakte het een stuk ontspannender. Het was zeker een bijzonder moment om op terug te kijken”, knikt ze. “Optreden is een belangrijk onderdeel van muzikant zijn, vanzelfsprekend” trekt de trompettist het dan breder en algemener. “Het moment waarnaar je toewerkt om te laten horen waar je aan hebt gewerkt, maar eigenlijk een stukje van jezelf te laten zien waar mensen op dat moment deel van uitmaken. Muziek is groter dan jezelf, het gaat uiteindelijk niet om hoe je zelf speelt, maar wat je samen neerzet”, ze lacht dan even en plaats de kanttekening: “tenzij je een solo concert speelt. Het is iedere keer weer een geboorte van iets ontastbaars, een kleuring van de tijd, een stukje bezinning of positiviteit wat je de wereld in kan brengen. De luisteraar meenemen naar een andere wereld, of laten invoelen in zijn/haar eigen emotie, dat is de kracht van muziek.” Hoe gaat ze die luisteraar dan in Zuidhorn mee nemen? “Het wordt zeker heel bijzonder. Met allerlei verschillende formaties en samenwerkingen krijg je spontane, nieuwe creaties en een heel breed scala aan muzikale stijlen en interpretaties. Ik kijk uit naar het eindconcert, waarin we allemaal samen spelen en elkaars composities mogen uitdragen” In die samenwerkingen zal Veneman optreden met onder andere namen als Leila Martial, Teis Semey, Momi Malga en vele anderen.
Naast freelance trompettist is Suzan Veneman inmiddels verbonden aan het Jazz Orchestra van het Concertgebouw, het Beets New Jazz Orchestra, Zack Lober’s No Fill3r, en geeft ze leiding aan haar eigen Sextet en ensemble Zinder. Recent presenteerde ze met Zinder haar tweede album. “’Migrations of the Mind’ was mijn eerste album en nu is er ‘Zinder’ dat sinds 3 mei te beluisteren op alle online platforms”, vertelt de jazz muzikant verheugd “Ik heb zeker kunnen verwezenlijken wat ik voor ogen had met dat album, al is dat een breed begrip. Ik denk dat iedereen die besluit een album te schrijven en op te nemen een heel dapper proces aangaat. Daarin is het super belangrijk, althans voor mij, om verwachtingen los te laten en dichtbij jezelf te blijven. Het doet mij plezier dat mensen mijn muziek mooi vinden, dus in die zin is het project voor mij al dubbel en dwars geslaagd!” Bij de presentatie van het album liet Veneman optekenen. “‘Zinder’ staat voor zinderend, levendig, vurig, sensationeel en in het moment zijn. Iets wat heel goed past bij het karakter en de beleving van de trompet.” We gaan nog wat dieper in op de relatie met haar instrument. Ze knikt serieus. Formuleert zorgvuldig. “De trompet is eigenlijk een verlengstuk geworden van mijn stem, daar voel ik meer vrijheid om mijn persoon uit te drukken. Het lukt niet altijd om woorden te geven aan wat je wilt zeggen, of over hoe je je precies voelt, ik merk dat mij dat wel lukt via mijn instrument. Ik denk dat veel musici zich zo voelen. Daarnaast inspireert de veelkleurigheid van de trompet mij om de grenzen op te zoeken van hoe ik het instrument kan inzetten. Ik ben daarop nog lang niet uitgekeken.”
We nemen even een hele grote stap terug. 2019 is besproken en we reizen nog verder terug in de tijd en komen uit bij de JWF Kapel. “Ik kom uit een muzikaal gezin. Mijn vader was professioneel musicus bij de JFW Kapel, dat nu heet de Koninklijke Militaire Kapel JWF. Muziek werd met de paplepel ingegoten, iedereen speelde in de plaatselijke fanfare. Het was voor mij een logische keuze om ook iets met muziek te gaan doen. Door mijn broer ben ik jazz gaan studeren in Groningen, hij is mij voorgegaan en is zelf jazz trombonist. Ik denk dat het in mij zit om mijn persoonlijkheid en verhaal te willen uitdrukken in muziek. Het leek mij fantastisch om veel te spelen en mijzelf te vinden via die weg. Als artiest word je continu geconfronteerd met en spiegel je je aan met je eigen “tekortkomingen”, stelt ze nadrukkelijk, “om die mentaal om te zetten in mogelijkheden en door die weg af te leggen in een diepere laag van jezelf te landen is enorm waardevol.”
Hiermee komt het gesprek op componeren en hoe ze weg uitdrukt in muziek. “Inspiratie haal ik uit muziek van mijn eigen muzikale helden, maar ook uit de natuur, kunst en het ‘mens-zijn’. Wanneer ik door bepaalde thema’s heenga in het leven, bijvoorbeeld een emotioneel dal, dan haal ik uit het schrijven van muziek een bepaalde troost. Het is onderdeel van het verwerkingsproces. Dit is maar één voorbeeld van de vele manieren waarop ik aan onderwerpen voor mijn composities kom. Ik begin het schrijfproces meestal achter de piano.” Ze heeft in Groningen gestudeerd, maar ook in de Verenigde Staten. Hoe heeft dat haar als muzikant gevormd, waren er verschillen in de kijk op jazz. “Lastige vraag.”, overpeinst Veneman “Ik voelde dat ik in de Verenigde Staten dichterbij de kern of zoals ze daar zeggen de ‘source’ van de muziek kon komen, simpelweg omdat deze muziek uit dit land komt en daar een heel nalatenschap ligt. Jazz is zo vloeibaar; in elk land sijpelt de cultuur door in deze muziek. Eén van de grootste verschillen vind ik de mentaliteit waarmee de jazzmusici spelen, met daarbij de geschiedenis van de muziek in acht nemende. Amerika kent veel mogelijkheden, maar het leven is in veel opzichten ook harder, dus om te ‘overleven’ moet je alles geven wat je hebt. Die overgave voelde ik enorm toen ik in de VS studeerde; een bepaalde urgentie met als achtergrond alles-of-niks en geen tussenin. Ik probeer in mijn composities altijd iets over te brengen van de kennis en het gevoel wat ik in de VS heb mogen ervaren.”
“Ik houd van verhalende muziek”, besluit Suzan Veneman het gesprek. “Iets vertellen met een melodie en sfeer daaromheen. Ik neem veel mee uit de 60 en 70er jaren van de jazz, dus daar ligt veelal de klankvoorstelling. Misschien niet super experimenteel en vrij, maar wel warm en verwelkomend.” Verwelkomen doet ze ook graag de jazz of muziekliefhebber voor één van haar podia tijdens Jazz te Gast op 8 juni. En als de weergoden luisteren, een beetje minder wind dan in 2019 mag best.