WARSCHAU – De Poolse hoofdstad Warschau is waar we Hania Rani treffen. Rani is zeker één van de meest boeiende en veelzijdigste deelnemers aan Eurosonic. Haar showcase staat op 16 januari in de Der Aa-Kerk op de agenda. Het showcase festival adverteert de Midden-Europese als: “Hania Rani is een Poolse pianiste, componist en zangeres die haar leven deelt in Berlijn en Warschau. Ze werk aan projecten die als doel hebben de grenzen tussen stijlen en genres te overschrijden.” Haar werk wordt opgemerkt en op onder andere het International Transatlantyk Festival in Lódz en de Firestone Headliners of Tomorrow competition werd ze onderscheiden. In haar thuisstad neemt Rani de tijd om haar muziek en haar achtergrond uit te diepen en te bespreken wat haar verwachtingen zijn van Eurosonic.
Sjiek een paar minuten na de afgesproken tijd komt ze binnen vallen om direct met de deur in huis te vallen. “Mijn visie op muziek komt met zekerheid uit mijn jeugd. Thuis was muziek altijd erg belangrijk, zeer aanwezig en heel vanzelfsprekend tegelijkertijd. Mijn ouders waren architect en dokter, maar we maakten samen muziek en zongen thuis en luisteren ook met elkaar naar de muziek waar we van hielden. Ik ben op muziekschool gegaan toen ik een jaar of zes was. Mijn ouders hadden nooit verwacht dat ik zo graag piano speelde, dat ik mijn muzikale opleiding heb voortgezet. Ik heb 12 jaar doorgebracht op de muziek school en daarna ben ik gaan studeren aan de Chopin Univeristy of Music in Warschau en de Hans Eisler Hochschule für Musik in Berlijn. Al met al is dit bijna twintig jaar een klassieke muziek scholing. Dat was volledig mijn eigen keuze, mijn ouders hebben me nooit onder druk gezet. Misschien dat ze wel een beetje hoopten dat ik toch een vak ging leren op een bepaald moment, maar dat is nooit gebeurd”, lacht Rani. “Op de muziekschool waren mijn vrienden en ik altijd aan het luisteren naar heel veel verschillende muziek. Al snel kwam ik boeiende muzikanten tegen uit heel verschillende richtingen, zoals jazz of electro, dus dat zorgde ervoor dat ik mijn interesse verbrede en Chopin & Schostakovitch mixte met Dave Brubeck en Moderat. Ik kan me niet voorstellen dat ik niet luister naar heel veel verschillende stijlen muziek. Ik hou overal van. Ik had mazzel dat ik de juiste mensen leerde kennen die me nieuwe richtingen toonden.”
De keuze om muzikant te worden werd dan ook vroeg gemaakt. “Ik was een jaar of tien, ik herinner me die dag nog goed, en concludeerde voor mezelf: dit wil ik doen, ik wil pianist worden”, kijkt de artieste vertederd bij de gedachte aan haar kleine zelf. “Dat was het moment dat ik ook regelmatig zelf achter de piano kroop om te oefenen en om muziek heel serieus te nemen. Het was toen en is nu nog steeds het belangrijkste in mijn leven. Niets is veranderd. In het begin wilde ik meer een klassieke pianiste worden en was mijn opleiding daar op gericht met jaren lang studeren en oefenen. Ik hield daarvan, maar toch leverde me dat ook heel veel stress op. Ik werd zo nerveus voor elk optreden. Eigenlijk een beetje bij toeval werd ik gevraagd om een klein liedje voor strijkers te arrangeren. Ik had geen idee hoe dat moest, maar heb het toch gedaan. Dat is hoe het echt begon. Ik ben langzamerhand begonnen steeds meer te componeren en mijn eigen muziek uit te voeren. Als ik dat deed, dat was ik wel ontspannen op het podium en vol zelfvertrouwen. Ik realiseerde me al snel dat dit de goede richting was voor mij in mijn leven. Mijn eigen muziek spelen en delen met de luisteraars. Dat voelde natuurlijk en vanzelfsprekend in vergelijking met dat uren lang blokken op een klassiek meesterwerk.”
Van een klassieke pianiste naar iemand die zichzelf buiten elk genre plaatst. “Dat was een reis”, bevestigt Hania Rani, “een reis die hopelijk nog niet voorbij is. Een hele grote invloed op mijn denken over piano spelen had het voor de eerste keer luisteren naar een optreden van Nils Frahm. Na jarenlang naar klassieke muziek te hebben geluisterd, klonk zijn werk als iets wat ik nog nooit eerder had gehoord. Een blikseminslag die mijn leven veranderde. Het resulteerde erin dat ik zelf ook modern klassiek waar ik van hield zoals Ravel ben gaan vermengen met andere genres, zoals de muziek van een band als Radiohead, maar ook jazz en elektronische muziek. Ik ontdekte dat ik werd aangetrokken door schoonheid en harmonie. Ik hou van simpelheid en warmte. Ik wil het goede verspreiden met mijn sound en mensen het gevoel geven dat er iemand van ze houdt. Ik hou van diversiteit, ritmes en energie, maar uiteindelijk wil ik dat mensen zich veilig en warm voelen als ze mijn muziek ontdekken. Misschien dat dit wel haar raar klinkt, maar ik schrijf nooit liedjes. Ze overkomen me. I improviseer en oefen veel en bepaalde deuntjes ontwikkelen zich dan tot complete composities, maar toeval staat altijd aan de basis. Ik improviseer zonder doel en verzamel de dingen die gebeuren die ik de moeite waard vind en vertrouw ondertussen op de muziek en mijn intuïtie. Ik zet mijn hersens en mijn gedachten uit. In mijn visie is muziek meer dan alleen maar planning en concentratie.”
Naast haar solo werk zit Hania Rani ook nog in twee bands. Met de celliste Dobrawa Czocher vormt ze een duo en ook maakt ze deel uit van TĘSKNO. “Deze twee projecten hebben me veel nieuwe dingen geleerd. Toen ik met Dobrawa begon te spelen, moest ik leren om voor de cello te schrijven en arrangeren terwijl ik daar niets van wist. TĘSKNO was een supersnelle cursus arrangeren voor een strijkkwartet en later kwintet en vormde mijn eerste stappen in de elektronische muziek met loops en het editen van liedjes. Het zijn samenwerkingen, dus ik moest manieren vinden om met de anderen te communiceren en proberen gezamenlijk onze beste ingevingen naar boven te halen. Dat is een uitdaging als artiest en als mens, maar ook een onbetaalbare les. Aan de andere kant zorgen deze projecten er ook voor dat ik erg op zoek ben naar mijn eigen muzikale taal. Ik vind het geen slecht idee deze projecten, het geeft balans aan je artistieke leven.”
Dan komt het gesprek eigenlijk vanzelfsprekend op de verschillen tussen Berlijn en Warschau. “Voor mij zijn het twee heel verschillende plekken”, kijkt Rani uit het raam naar de passerende Warschauers op weg naar werk of boodschap. “Ik snap wel dat mensen overeenkomsten zien. Berlijn heeft een grote invloed gehad op mijn muziek, maar nog meer op mij als mens. Ik woon daar nu drie jaar. Berlijn is een magische plek voor veel mensen, want het laat je jezelf zijn. Het is kalm, wild, of vervelend. Er zijn geen verschillen, iedereen voelt zich er welkom. Mijn verblijf was heel doelgericht. Dat gevoel beïnvloede mijn muziek en hoe ik dat maakte en er over dacht. Trouw blijven aan jezelf werd het meest belangrijke in plaats van te proberen andermans ideeën te volgen. Warschau is heel belangrijk voor mij omdat het mijn eerste eigen plek was waar ik in vrede kon werken en al mijn instrumenten kon verzamelen”, lacht ze voorzichtig. “Ik was nog maar pas in mijn huis getrokken of ik zat al mijn piano op te nemen. Deze staat in een lege ruimte, want dat geeft zo’n mooie reverb. Mijn flat werd mijn ‘kunst studio ‘ of ‘sound laboratorium’ waardoor die plek de belangrijkste plaats voor mij werd als artiest. De helft van mijn liedjes worden daar geschreven, thuis in Warschau op mijn eigen piano.” Die piano wat is de fascinatie met dat instrument. “De piano heeft ontelbare mogelijkheden. Dit instrument is zo’n simpele machine, maar tegelijkertijd ook zo gecompliceerd. Het laat je simpele deuntjes spelen, maar het kan ook klinken als een volledig orkest. Je kunt je eigen sound er op ontdekken, maar ook optreden in een band. De inspiratie is eindeloos.”
Een solo debuutalbum is er nog niet, maar zit in de pen. Binnenkort zal Hania Rani haar debuut album openbaren. “Oohh dat betekend zoveel voor me. In de eerste plaats omdat het mijn eerste solo album is. Een eerste echt persoonlijk statement als artiest. Ik kan me niet meer verstoppen achter ‘samenwerkingen’ of ‘projecten’. Voor het eerst, eindelijk, alleen ik, zoals ik ben. Ik was eigenlijk niet van plan om dit solo piano album zo uit te geven. Mijn eerste plan was om een album te maken die een mix zou zijn van verschillende genres en stemmingen die ik doormaak als artiest en mens. Dat idee veranderde in Reykjavik, waar ik onmiddellijk een heleboel nieuwe liedjes schreef voor een solo piano album terwijl ik daar in een studio was. Het waren bijna geïmproviseerde composities. Het idee om eerst een bescheiden album met mij solo en alleen de piano uit te geven sprak me erg aan. Het vertelt veel van mijn muzikale wortels die toch echt bij de piano liggen. Ik vind het ook niet eenvoudig om iets te scheppen in dit hele kleine gebiedje dat interessant is, met de stem van maar één instrument, geen tekst, geen vuurwerk. Na een druk jaar voelde ik de behoefte aan stilte en lucht, het album voelde als de juiste zet in de goede vorm. Voor mij is het een prelude naar al die muziek die ik in de toekomst nog wil delen. Ik breng het als een introductie, zelfs op een klassieke manier, voor al de volgende stappen die Hania Rani in de toekomst gaat zetten”, glimt ze met gepaste trots.
Eurosonic is een eerste stap op die weg. “Muziek is voor mij de meest natuurlijke vorm van communiceren”, aldus de uitgebreid sprekende Hania Rani. “Daarom stap ik dat podium op. Eurosonic zal voor mij een succes zijn als ik een goed optreden heb. Ik zal wat liedjes spelen van mijn komende album, maar ook gloednieuwe liedjes die ik nog nooit ergens heb laten horen. Ik mix akoestische piano met zang en elektro. Ik hoop dat dit een mooie mix zal zijn voor de mensen die komen luisteren”,klinkt het dan heel bescheiden ter afscheid. Dat luisteren kan op op 16 januari in de Der Aa-Kerk in Groningen.