RODEN – Verhalen over Zeeland, na afloop van zijn show in De Winsinghhof in Roden aan de merchtafel van Broeder Dieleman stroomden ze rijkelijk. Zeeuwen om utens, om er eens een Friese term op te plakken, vertelden over hun jeugd. Mensen die geboren waren in Zeeland, maar waar het leven ze naar het Noorden van het land had gevoerd. De nostalgie van even weer Zeeuws, of om preciezer te zijn Zeeuws-Vlaams horen, want in deze taal zingt Broeder Dieleman en vertelt hij zijn verhalen, is sterk. De taal mag geen belemmering zijn. Aan diezelfde merchtafel kreeg hij ook de complimenten voor de verstaanbaarheid. In Zeeland was de artiest die ochtend om half tien op de trein gestapt. Op zijn rug zijn banjo, in zijn hoofd zijn verhalen en liedjes. Onderweg vond hij een gedicht in de trein om alvast in de stemming te komen haast. In Utrecht werd Pim van der Werken, recentelijk bekend als de manlijk helft van Popronde deelnemer en erotisch geladen elektropop duo Cordon Rouge, maar hij zat ook in bands als Silence is Sexy, Eins, Zwei Orchestra en Gharib en is iemand die als pianist zijn sporen meer dan verdiend heeft, aan het gezelschap toegevoegd. Broeder Dieleman of Tonnie Dieleman is in de loop van de jaren ook in Groningen een gekende artiest geworden bij de kenners. Hij stond in Roodehaan, op Noorderzon en op Eurosonic. De bekendheid in Drenthe mag nog wat groeien, maar dit optreden in Roden was daar een mooie aanzet toe. Zijn werk overstijgt Zeeuws-Vlaanderen. Niet alleen omdat het kwalitatief erg mooi is, maar ook omdat de boodschappen die hij in zijn werk verpakt ons allemaal aan spreken. Het zijn universele boodschappen. De eeuwigheid van de natuur bijvoorbeeld. In Zeeland heb je het dan over dat kruispunt tussen, water, wind en land, daar waar het riet groeit en het ‘Lied van het Riet’ klonk al miljoenen jaren voordat de eerste oer-Zeeuw voet op Zeeuwse boden zetten. In het werk van Dieleman komen zaken als godsdienst, armoede, relaties, roddel en achterklap en je heil buiten in dit geval Zeeland zoeken, maar toch met melancholie weemoedig terugkijken en vasthouden aan je cultuur, aan de orde. Naast mooie en duidelijk voor hem ook duidelijk dierbare verhalen komt dit tot uiting in prachtige, vaak kleine liedjes, waarbij Dieleman op de banjo en Van der Werken ondersteuning krijgen van opnames. Opnames van het boerenleven, de Zeeuwse paarden die klepperen over het land, van geluiden als het ruisende riet of van vertellers die net dat stukje Zeeuwse historie toelichten. Na het mooie ‘Gloria’ ging het bijvoorbeeld over de Zeeuwse knecht, waarin ook weer rangen en standen te vinden waren. De ‘Eerste Knecht’ had het mooiste baantje in een prachtig net wat vlotter lied werd dit draaipunt op de boerderij naar voren gehaald. Onderaan staat dan de jongste knecht die naar iedereen moet luisteren en kracht en woede en de zweem van oproer klonken in het lied over hem en hoe hij die eerste knecht wel op zijn bek zou slaan en zijn ontlading vindt alleen in de wei. In kleine miniaturen schetst zo Broeder Dieleman het Zeeuwse leven. De in de zwarte magie bedreven Jane Pape werd tot leven gebracht, maar niet als kwaadaardig, maar juist slachtoffer van armoede en als niet al te aantrekkelijke alleenstaande vrouw die zich maar moest redden nadat haar man is overleden. In een lied over Jan de Pennensnijder is het ook armoede van deze volkskunstenaar die met zijn gezin over de Zeeuwse wegen trok op zoek naar opdrachten voor zijn knipkunst waar naar voren komt. De aanklacht bedelarij altijd op zijn hielen, maar nu een gezocht kunstenaar. Het meest veelzeggende verhaal was wel ‘Brazilië’. Arme Zeeuwen zochten daar gouden bergen en een nieuwe toekomst. Om te overleven moesten ze leren van de gevluchte slaven die wisten hoe je in het oerwoud kon boeren. De ironie van de Zeeuwse voorvaderen die profiteerden van de slavenhandel en nu de nakomelingen van die slaven die de verarmde Zeeuwen leerden hoe te overleven was sterk. Het krampachtig vast houden aan gewoonten en tot op de dag van vandaag is Zeeuws te horen in dit Braziliaans dorp, want als ze gevonden werden, dan moest je elkaar toch kunnen verstaan, is ook herkenbaar. Muzikaal zijn liedjes van Dieleman bloedstollend mooi, heel klein maar zo authentiek en oprecht met een stem met een rauwe rand. De zenuwen zaten vooral in het begin de artiest wat in de weg, maar nooit storende voor het publiek. Prachtige liedjes, een prachtige voorstelling die toch minstens een paar liedjes langer had gemogen. Die kwamen dan in het toegift, over verdriet en hoe echt dat is. Heel persoonlijk, heel mooi. De mensen die vertrouwen hadden gesteld in de smaak van de zaal werden rijk beloond voor hun investering.
Universele verhalen uit Zeeuws-Vlaanderen met Broeder Dieleman
