BERLIJN – Immigratie, het is tegenwoordig haast een in bepaalde kringen vies woord, maar wat kan het ook een prachtige impuls zijn voor nieuwe ontwikkelingen. Op het gebied van economie, gastronomie, maar zeker ook cultuur. In Berlijn weet ANNDRA haar Kosovaarse achtergrond te verbinden met haar Duitse geboortegrond voor prachtige en geïnspireerde muziek met een diepe emotionele lading. In haar werk gebruikt ze moderne synths en folk voor een prachtige mix van avant pop. Achter ANDRRA schuilt Fatime Kosumi. In kerstig Berlijn deelt ze haar verhaal, omdat in liedvorm in Groningen als onderdeel van Eurosonic te komen doen op 18 januari in de Doopsgezinde Kerk in Groningen.
“Als kind van Kosovaarse immigranten die naar Duitsland waren getrokken als ‘Gastarbeiter’ had ik een hele strenge opvoeding”, begint Fatime Kosumi haar verhaal. “De nadruk lag alleen op werken om de familie thuis in Kosovo te onderhouden. Samen met mijn zussen ben ik opgegroeid in een Albanese enclave midden in Beieren en voor mij voelde muziek als mijn enige uitweg. Ik groeide op met MTV op de televisie en al die mensen leken mij zo vrij, zodat ik vrijheid verbond met muziek maken. Nu zou ik zeggen dat ik me zelfs van dat beeld heb bevrijd”, merkt ze droog op, “maar het was mijn stimulatie als kind en zelfs als jong volwassene om muziek te gaan maken.” Deze drijfveer resulteerde uiteindelijk in een muzikale loopbaan. “Er is nooit een moment geweest dat ik voor mezelf besloten heb om artiest te worden. Dat was eigenlijk altijd voor mij wel duidelijk. Ik kan me geen moment voor de geest halen dat ik besloot, ja ik word muzikant. Al jarenlang is dat wat ik wilde gaan doen, ondanks dat ik al muziek maakte, maar toen dacht ik nooit over mijzelf in termen als artiest. Wat wel heel bewust was is het moment dat ik niet meer om de zaken heen wilde draaien als ik werd gevraagd wat mijn beroep was. Dat was een heel consciëntieus en belangrijk besluit voor me. Ik had het gevoel door helder te zijn dat ik artiest was, dat ik mijzelf en mijn beslissing dat ik artiest was recht deed.”
Geboren in Duitsland bracht Fatime Kosumi ook een belangrijk deel van haar jeugd door in Kosovo. Het waren jaren die erg bepalend waren. “Acht jaar geleden ben ik verhuisd naar Berlijn na tien jaar in Kosovo te hebben gewoond. Ik had daar tijd nodig om al ervaringen te verwerken. Er waren zoveel verhalen die verteld moesten worden. Zoveel muziek waarmee ik in contact was gekomen en die ik moest leren begrijpen. In de jaren in Kosovo heb ik een beter begrip voor mijn ouders gekregen en daardoor heb ik ook mezelf beter leren kennen. Ik heb heel veel teksten doorgewerkt van vrouwen die werden uitgehuwelijkt op jonge leeftijd. Dit heeft voor mij, het leven van mijn moeder, die hetzelfde heeft meegemaakt, veel scherper neergezet. Al deze ervaringen zijn haast vanzelfsprekend terecht gekomen in mijn muziek, die zich ook vormde door oude folk muziek. Ik hield van het idee om deze prachtige ongepolijste teksten van boerinnen uit Kosovo te combineren met contemporaine avant-pop sounds waar ik ook erg van hou. Het idee om deze verhalen te vertellen op plekken waar ze anders nooit ter sprake zouden komen was voor mij ook een noodzaak. Om mijn moeders verhaal onderdeel te laten uitmaken van de hedendaagse popcultuur voelt als het samen brengen van twee werelden die elkaar nauwelijks kennen.”
Hoe verwerkt ANDRRA deze verhalen en invloeden dan in haar eigen liedjes. Ze gaat in op haar songwriting, maar niet voor ze eerst dat heeft ingebed in haar omgeving. “Ik ben een solo artiest, maar ik werk met fantastische muzikanten in de productie en voor live shows. Ze geloven echt in wat ik doe en voor mij voelt het als een professionele familie. Voor ik een liedje schrijf doe ik intensief onderzoek naar het onderwerp. Voor mijn eerste EP ben ik op reis gegaan door de dorpen en heb de teksten bijeengebracht van liedjes die voor de jonge meisjes werden gezongen tijdens de nacht voor ze werden uitgehuwelijkt. Ik heb veel van deze teksten ook terug gevonden in de boeken van Anton Ceta, een antropoloog uit Kosovo en die tot in de late jaren ’80 er een studie van heeft gemaakt. Deze vondsten heb ik gecombineerd met verhalen uit mijn eigen familie en dat werden de liedjes voor de EP ‘Palinë’.”
Het gaat ANDRRA niet alleen om het vastleggen en bewaren van deze teksten en ervaringen. Ze wil daadwerkelijk de rechten van vrouwen in Kosovo, maar ook daarbuiten verbeteren met haar muziek. “Ik geloof er heilig in dat als je uitspreekt, dat invloed heeft. Mijn generatie heeft gelukkig het uithuwelijken als kind niet persoonlijk meegemaakt, maar als dochters van moeders die dat wel overkwam en daar nooit over konden praten of zich uiten omdat de meenste van hen geen kans kregen om te leren schrijven of lezen, is het cruciaal om hun verhalen te vertellen. Niet alleen voor hen, zodat zij eindelijk gehoord worden, maar ook voor ons.”
We stappen af van dit erg nuttige en noodzakelijke verhaal. Er is nog zoveel dat verteld kan worden over ANDRRA. Als intermezzo om even de zwaarte van het gesprek te breken, hebben we het over Berlijn. De stad van waar ANDRRA woont en werkt. “Berlijn is voor mij een erg inspirerende stad. De muziekscene is zo divers en de stad zorgt ervoor dat je, je eigen stem vindt, anders luistert het niet naar je. Ik hou daarvan. Het laat je er voor werken. Ik hou van die instelling en de kans om te werken met al die fantastische artiesten uit Berlijn. Dat heeft absoluut zijn weerslag op mijn muziek.”
Recent kwam van ANDRRA de EP ‘Palinë’ uit. “Die EP heb ik geschapen naar een recept in mijzelf. Ik verlangde ernaar al die verhalen te horen in contemporaine avant-pop. Ik wilde beide, het grootste orkest en de verhalen van deze gemarginaliseerde vrouwen die al veel te lang niet gehoord waren en dat wel verdienden. Mijn doel met deze EP was om dit vast te leggen, Het tastbaar te laten zijn en dat is gelukt. Het is onderdeel van de wereld en de wereld kan er mee doen wat het wil.” Het album is mede geproduceerd door PC Nackt en kenmerkt zich door een donkere met synths geschapen sound, met daarbij traditionele instrumentatie en volksmelodieën. De single ‘Kalle Llamen’ van het album scoorde nummer 1 noteringen in de hitparade van zowel Kosovo als Albanië.
Een zelfde drijfveer heeft ANDRRA als ze het podium opstapt. “Ik ga dat podium op samen met mijn moeder en mijn tantes, met mijn grootmoeder en al die vrouwen wiens verhalen nog nooit zijn gehoord buiten het dorp. Ik ben erg dankbaar en trots dat ik dit mag doen. Ik ben de eerste vrouw in mijn familie die artiest is geworden. Mijn zussen en ik zijn de eerste vrouwen in de familie die op school hebben gezet.” Dan switchen we naar de aanleiding van het gesprek Eurosonic. “Mijn hele team inclusief mijzelf geloven in wat we doen. We willen ook aan de business kant van ANDRRA groeien dus we staan tijdens Eurosonic open voor nieuwe contacten en goed advies. Ons optreden op 18 januari in de Doopsgezinde Kerk wordt erg emotioneel en opwindend. Het is dat ik op het podium sta, anders zou ik zeker het concert bezoeken”, eindigt ANDRRA met een ondeugende lach.