STEENDAM – Uit de oorspronkelijke volkeren van Canada komen met regelmaat opmerkelijke muzikanten onze kant op die de muziek van hun volk combineren met meer algemene muziekstromingen. Eén van deze muzikanten is Leela Gilday. Haar oorsprong ligt bij de Dene Nation. Afkomstig uit Yellowknife de hoofdstad van de Northwest Territories of in Dene termen Denendeh wat in vertaling de betekenis heeft: het gebied waar de geest van de schepper door het land stroomt. Leela Gilday komt met haar band voor het eerst naar Nederland en dan ook nog voor slechts één optreden. Voor ze ons in Nederland bezoekt bezoeken we eerst Gilday in het koude Noorden van Canada waar de Dene ooit op de kariboe jaagden en de Arctische winden vrij spel hadden.
“Ik ben zo blij dat ik in Europa ga toeren”, jubelt Leela Gilday. Op 20 mei staat haar Nederlands debuut op de rol bij Peter & Leni in Steendam, een uitstapje in een toernee die zich verder voornamelijk in Duitsland zal voltrekken. “Ik hou er zo van om mijn liedjes en verhalen te delen met mensen overal op deze aarde. Ik voel heel sterk dat er een soort van magie is, een uitwisseling van energie, welke plaats vindt op een podium en die je nooit kan bereiken in een opnamestudio. De harten en ziel van mensen gaan open. Ik laat toe dat ik een doorgeefluik wordt voor de muziek en na deze avond zijn we allemaal een beetje veranderd”. Dan glinsteren haar ogen. “Ik ben ZOOOOOO opgewonden. Het is de eerste keer dat ik in Nederland mag optreden of zelf in Nederland kom. We treden op in Steendam. Ik kom met mijn drie bandleden. Onze show bestaat uit veel materiaal van mijn laatste album, maar ook zeker nieuw materiaal. Het is een show met veel energie, maar ook met contemplatieve momenten. Met veel vocale harmonie, gepassioneerde zang, geweldige instrumentale solo’s en meezingnummers. Ik hoop de mensen wat kennis mee te geven van het Noorden van Canada, van de Dene en ik hoop dat het publiek geraakt wordt door de krachtige zang en de verhalen die we vertellen met onze liedjes. Wij zijn zo vereerd dat we in Nederland mogen optreden. Mahsi Cho”, bedankt Gilday alvast in haar eigen taal.
Het is duidelijk dat Leela Gilda gepassioneerd is over haar achtergrond en de mogelijkheid om met muziek en optredens de boodschap en de cultuur van de Dene onder de aandacht te brengen. “Ik ben trots erop een ambassadeur te zijn voor de Dene Nation en voor het Noorden van Canada in het algemeen. Ik vind het belangrijk om te zingen over zaken die onderdeel zijn van mijn leven. Het is van nature dat songwriters reflecteren over de wereld rondom hen. Mijn leven en mijn familie leeft in het Noorden van Canada en ik schrijf over wat me persoonlijk raakt. Ik zing letterlijk al sinds ik een baby was. Mijn vader was ook muzikant en mijn moeder had een grote liefde voor muziek. Thuis hadden we een groot palet aan muziekstromingen. Van klassiek en kamermuziek via koren en hedendaags klassiek naar jazz en bigband, maar ook pop en klassieke country muziek werden gedraaid op de radiostations waar we naar luisterden. Mensen als Bonnie Tyler, Patsy Cline en Hank Williams daar luisterden we naar, maar ook naar Canadese en Amerikaanse Folk en uiteraard ook naar Dene Tea Dancers en Drum dansen. Muziek was een focus punt in ons huishouden en wij als kinderen groeiden al zingende en dansende op.”
Het heeft zijn sporen nagelaten in de muziek van Leela Gilday. “Jazeker!”, roept ze enthousiast uit. “I verwerk vaak traditionele drum songs van de Dene in mijn muziek als motief of als refrein en haal daar ook vaak inspiratie uit. Er zijn twee belangrijke muzikale tradities in de muziek van de Dene Nation. De Drum Dans, ook wel Tea Dance genoemd, en de Dene Liefdes Liedjes die we Etsula noemen. Etsula is vaak a capella gezongen en kan een lied zijn voor een geliefde, maar ook voor de omgeving, het landschap en het water. De Dene zijn erg verbonden met het land om hen heen en omdat het zo belangrijk is, is dat vaak een onderwerp in een Etsula. In mijn eigen muziek gebruik ik vaak klanken uit de traditionele Dene muzikale tradities, want daar ligt mijn inspiratie.”
Het is moeilijk voor te stellen, maar in het gedeelte van Canada tegen de Poolcirkel en met enorme afstanden kent een bloeiende muziekscene met in plaatsen als White Horse, Yellowknife en andere plekken waar mensen elkaar ontmoeten zelfs complete festivals en optredens. “Er komen fantastische muzikanten uit het Noorden van Canada en Canada heeft in het algemeen veel goede artiesten. We moeten soms ver rijden of zelfs vliegen om elkaars optredens te bezoeken, maar er is een bloeiende gemeenschap.”
Zelf combineert Leela Gilday roots muziek met soul als singersongwriter en dat met een opera achtergrond en uiteraard haar Dene genen. “Aangezien ik me al vanaf heel jong met muziek bezig hield en ik sinds mijn achtste ook optrad heb ik nooit moeite gehad om muzikaal mijn weg te vinden. Het is wel een boeiende en uitdagende reis geweest. Ik heb opera gestudeerd aan de universiteit en ben Bachelor of Music, maar de muziek die ik toen zong, was niet de muziek van mijn eigen creatieve gevoelens, dus ben ik begonnen om liedjes te schrijven die gingen over mijn eigen verhalen. Het was een wens die in vervulling ging. Hoe ik liedjes schrijf verschilt van song tot song. Soms heb ik eerst een refrein te pakken of een melodie of een akkoordenschema. Andere keren heb ik juist eerst een tekst om het proces van songwriting te starten. Ik werk er hard aan om de liedjes die tot mij komen op te bouwen en te redigeren. Qua onderwerpen zijn het vaak liedjes over zaken die voor mij van belang zijn. Een verhaal dat mijn aandacht heeft getrokken, een situatie waar ik me zorgen over maak of een mooi liefdesverhaal dat me raakt. De kern van het menselijk bestaan is hetzelfde ongeacht waar je vandaan komt. Ik denk dat dit de reden is waarom mijn liedjes bij zoveel mensen wat losmaakt. Ze herkennen iets van zichzelf erin, zelfs als de omstandigheden en de mensen in mijn liedjes voor hen onbekend zijn.” Zelf omschrijft Leela Gilday de afgelopen periode als zwaar en met het verliezen van dierbaren. Een deel daarvan verwerkt ze in haar muziek. “Het leven van een muzikant is sowieso een uitdaging, maar ik hou van muziek en van de manier waarop het kan helen, kracht kan geven en mensen vrolijk maakt. Muziek is voor mij persoonlijk altijd één van de beste manieren geweest om met rouw, verlies en verdriet om te gaan, maar dat telt ook voor emoties aan de andere kant van het spectrum, plezier, liefde en blijdschap. Op een manier zoals ook meditatie je meer in harmonie kan brengen met moeilijkheden, zo kan muziek dat ook doen. Het is een manier om lijden te accepteren, zonder dat het je eronder krijgt. Een manier om je emoties een uitlaatklep te geven.”
Tot slot kijken we vooruit naar de plannen van Leela Gilday na haar Europese toer. Het is al even geleden dat haar vierde en tot nu toe laatste album ‘Heart of the People’ werd gepubliceerd in 2014. “Ja”, jubelt Gilday weer als dat te sprake komt. Met glinsterende ogen en opwinding in haar stem steekt ze van wal. “Ik vind het zo fijn dat ik inmiddels werk aan mijn vijfde album. De bedoeling is om dat het voorjaar 2019 op de markt te brengen. Ik heb net een fantastische producent gevonden, die me gaat helpen om nieuwe facetten van mijn muziek naar voren te brengen en een nieuw muzikaal palet te gaan verkennen, waarbij we toch trouw blijven aan de liedjes en de ziel van de muziek. Het album staat nog in de kinderschoenen, maar het gaat over de strubbelingen in het leven en over verlies en acceptatie daarvan. Ik verwacht dat het een wat donkerder album wordt dan mijn voorgaande platen, maar het is nog zo vroeg in het proces dat het moeilijk is om de reikwijdte nu al te voorspelen.”
Voor Leela Gilday zich daar verder mee bezig houdt komt ze voor één optreden naar ons land. Een unieke gelegenheid om deze vaak onderscheiden artiest met haar Dene achtergrond aan het werk te zien met haar swingende band. Het concert is bij Peter & Leni in Steendam op 20 mei. We hopen dan op wat ts’ekwaz hejen en misschien zelfs wat ts’ékwaz chu deneyuaz hetsak en wie weet vertelt Gilday Sas chú dlíe behonié ghą nełhowasni. Na het concert is er nog een mogelijkheid voor Labél yé eghézé thiłt’e voor uiteindelijk de uitbaters Bek’ák’ani nįłtthith.