VLIELAND – „Voor alles een eerste keer. Zo ook voor Sloveense volksmuziek op Into The Great Wide Open“, citeren we de website van het Festival op Vlieland dat eind augustus op het programma staat. We zijn in het muziekprogramma helemaal naar beneden gegaan als het oog wordt getrokken door een rare S en een mooie foto van drie muzikanten met ongewone instrumenten in een weids landschap. We lezen verder: „Gelukkig is Širom er ook voor mensen die niet weten hoe je Ljubljana nou precies uitspreekt. De band maakt hypnotische composities die ergens tussen ambient, klassiek en folk heen en weer zweven. Woordloze verhalen zijn het, die bedoeld lijken als soundtrack voor een ellenlange dagdroom. Širom bestaat uit multi-instrumentalisten die hun tradities toekomstbestendig maken met improvisatie en meerstemmige samenzang.“ Dat klinkt erg interessant. Širom dus en aan de andere kant van de tafel kijken de drie gezichten van de foto verwachtingsvol. Een gesprek over Sloveense volksmuziek of toch niet en zoveel meer in Ljubljana.
Het is niet voor het eerst dat Širom het Noorden van Nederland bezoekt. Op Eurosonic stonden ze met hun weemoedige klanken in 2018. Een optreden dat door een recensent als avontuurlijk en een bijzondere ervaring wordt omschreven, maar waarvan hij de doorbraak kans op gering inschat. Fout! Eerder dit jaar stonden ze al op het Internationale Festival Music Meeting in Nijmegen en Samo Kutin, Iztok Koren en Ana Kravanja brachten inmiddels drie albums uit en treden regelmatig internationaal op. Dit jaar alleen al van Rusland tot en met Portugal en na Vlieland wacht een lange reis door Scandinavië, waarna het via België naar Italië gaat. Het is geen muziek die doorsnee is, maar dat zou juist een pre moeten zijn heeft ook Into The Great Wide Open onderkent. Iztok Koren gaat hier op in: „Širom is begonnen vanuit het idee om akoestische drone muziek te maken. , maar we ontdekten al dat er muzikaal veel meer mogelijk is. Vrije improvisatie was in het begin de doorslaggevende manier om materiaal te vergaren waarmee we onze composities laten groeien. Dat is nog steeds zo, maar nu heeft ook onze songwriting een veel belangrijkere rol gekregen in onze sound.“ Dan zet hij even wat recht. „Sloveense folk is niet de basis van onze muziek, maar onze open aanpak van muzikale instrumenten met verschillende akoestische ‘folk’ instrumenten.“ Het is dus nog niet de eerste keer dat Sloveense volksmuziek zal klinken in het kader van dit festival. Ana Kravanja neemt het stokje over. „Het gebruik van zelfgemaakte of andere en zeldzame instrumenten zorgt voor een speciale sound in onze muziek. We zoeken naar verschillende sounds door instrumenten te combineren of door te experimenteren met instrumenten. Dit was bij het begin van de band al een bewuste keus om het zo aan te pakken.“ Samo Kutin heeft tot dan gezwegen, maar valt nu in. „Ik denk dat er heel veel zaken hun invloed uitoefenden en eigenlijk nog steeds doen op onze muzikale experimenten. Onze geschiedenis met de bands waarin we speelden voor Širom, hoe we leven, de natuur om ons heen, de muziek en geluiden waar we naar luisteren…….“ Kutin zwijgt even en denkt na, maar gaat dan gedreven verder. „Ik denk dat één van de redenen dat Širom zo specifiek klinkt is door de combinatie van onze drie verschillende karakters en de heel verschillende muzikale ervaringen die we hebben. Sloveense volksmuziek is niet echt een inspiratie voor ons, maar aan de andere kant zie ik toch ook onze muziek meer als Sloveense volksmuziek als iemand die oude Sloveense liedjes precies zo brengt zoals ze heel lang geleden zijn geschreven of vastgelegd.“
Het oordeel blijft dus open, maar wel duidelijk is dat de weg naar deze band en deze samenwerking belangrijk is. Koren neemt weer als eerste de handschoen op. „Ik luisterde eigenlijk helemaal niet naar muziek tot ik een tiener was. Ik ervoer luisteren naar muziek als een vreemde en onplezierige ervaring, maar dat veranderde radicaal. Ik was 15 en een klasgenoot liet me naar Nirvana luisteren en al snel daarna zag ik een show van de Sloveense avant-garde singer/songwriter Dani Kavaš. Ik startte met de gitaar, richtte al snel een paar bands op en dat was hoe het voor mij begon“. Was Iztok Koren er laat bij, Ana Kravanja begon juist heel vroeg. „Muziek maken is, net als schilderen, een noodzaak en altijd aanwezig in mijn leven zolang ik me kan herinneren. Ik ben begonnen met muziek maken op mijn zevende. Ik ging naar de muziekschool, niet omdat mijn ouders me dat opdroegen, maar omdat het mijn grootste wens was. Niemand in mijn familie speelde een instrument of zong. Nadat ik de Academie voor Visual Arts heb afgemaakt, ben ik verder gegaan in de muziek, wat in de loop der jaren eigenlijk een veel prominentere plaats is gaan innemen. Op een gegeven moment heb ik besloten dat ik mij uitsluitend aan de muziek zou wijden.“ Ook nu wacht Samo Kutin geduldig op zijn beurt: „Twintig jaar geleden kreeg ik het idee dat ik een band wilde beginnen, ‘The Štrudls’ en een eigen platenlabel Čadrg records. We zijn dezelfde dag gaan spelen, maar hadden geen idee hoe de instrumenten werkten. Eigenlijk heb ik daarna de muziek ontdekt door het luisteren naar platen en via concerten waar mijn oudere broers me mee naar toenamen. Het eerste wat ik zag was een magisch concert van Huun Huur Tu. Nadat ik van school kwam heb ik veel baantjes geprobeerd. Ik ontdekte snel dat ik toch het liefst iets met muziek zou willen. Hier in de straten van Ljubljana“, wijst hij uit het raam als of je hem nog kunt zien staan, „ben ik begonnen om de hurdy gurdy te spelen en ik kon daar al snel van leven. Ik ben gestopt met optreden op straat nadat ik steeds meer concerten ging doen en workshops gaf.“
Terug naar de muziek van Širom. We informeren naar het songwriting proces. Beide heren schuiven naar het puntje van de stoel, de dame in het gezelschap leunt achter over en laat de vraag aan zich voorbij gaan. Kutin begint. „We beginnen meestal met improvisatie. Dan brengen we verschelende delen samen en spelen deze nieuwe songs net zolang tot ze weer beginnen te leven, net als de afzonderlijke stukjes in het begin. De combinatie van folk, trans en drone sounds gebeurd dan als vanzelf.” Iztok Koren vult dat verder aan. “Het is een moeilijk en lang proces. We zijn ieder voor zich heel verschillende karakters met een heel verschillende muzikale smaak. Ons belangrijkste beginsel is dat we net zolang aan een liedje werken tot we alle drie tevreden zijn met het resultaat. Op deze manier vergt het veel tijd, maar het resultaat proeft zoet.“ Een proces dat succes heeft, want niet alleen houdt de band het al een aantal jaren met elkaar uit, maar het heeft prachtige muziek opgeleverd. Koren lacht. „In 2014 gingen we op een tour met zijn allen met onze vorige bands Škm banda en Najoua. We leerden elkaar beter kennen en hielden van de muziek die we maakten. Op die reis is het idee van Širom als akoestische drone act ontstaan. Voor ons is de DIY muziek scene Prekmurje en de vrije improvisatie scene in Ljubljana een grote inspiratie. Dat kun je horen in onze muziek onder andere door het gebruik van veel verschillende instrumenten.“
‘A Universe that Roasts Blossoms for a Horse’ heet het album dat eind van deze maand van Širom gaat verschijnen. We noemen het album en als bij toverslag ligt het op tafel, samen met zijn voorganger ‘I Can Be a Clay Snapper’ uit 2017. Koren pakt het nieuwe album en zwaait ermee als hij het toelicht. „Dit album is meer verdikt, meer solide en wellicht ook wat donkerder dan zijn voorganger. Het doel is om het verhaal van Širom verder te vertellen, zoals we dat zijn begonnen met de voorgaande twee albums, maar met net wat andere kleurstellingen.“ Naast beide albums op tafel bracht de band in 2015 ook nog het debuut album ‘I.’ uit. Samo Kutin vervolgt: „Ik denk dat het verhaal heel vanzelfsprekend zijn weg vindt. We zijn eerlijk naar onszelf als we muziek maken. Daarom kan ik ook niet zeggen dat we een groter doel hadden met dit album anders dan de ontdekkingstocht van ons als trio verder voortzetten.“
Nog even en de toer gaat beginnen om het nieuwe album in heel Europa te promoten. Eerst Frankrijk, dan Vlieland. „ Het gebeurt af en toe dat mensen zo geraakt worden door onze muziek, dat ze huilen. Ik vind dat het grootste geschenk. Voor mij is optreden en het delen van de muziek een noodzaak. Ik ga het podium op omdat ik van muziek hou“, vertelt Ana Kravanja. Iztok Koren knikt. De mensen reageren eigenlijk over het algemeen heel positief op onze muziek. Je ziet mensen tijdens concerten in zichzelf kruipen voor een interne reis. Kinderen houden erg van onze muziek, omdat het toch een heel speelse act is, vooral op het podium“, geeft hij ouders met kinderen op Into The Great Wide Open mee. „Ik geloof dat als een artiest klaar is met zijn werk, dat is het niet meer zijn bezit. Hij of zij moet het delen met zoveel mogelijk mensen en die mensen putten weer uit zijn werk waar ze op dat moment behoefte aan hebben. Op ‘Into The Great Wide Open’ hopen we dan ook op een gezamenlijke ervaring en veel innerlijke reizen“, lacht hij, waarbij Samo Kutin hem op zij aankijkt en heel serieus verder gaat. „Ik zie het als een mogelijkheid voor een geschenk. Een cadeau voor het publiek, maar ook voor ons.“ Dan barst ook zijn gezicht open in een lach. „We gaan ons best doen! We kijken er enorm naar uit.“ Širom staat voor 31 augustus op de planning tijdens het festival op Vlieland en of het nu wel of niet Sloveense folk is, dat mag de toeschouwer zelf gaan bepalen.