GRONINGEN – De Olympische spelen zijn voorbij en in Groningen komt, tijdens de heetste dagen van het jaar, de focus op Noorderzon. Het festival in het Noorderplantsoen waar veel Stadjers alweer reikhalzend naar uitkijken, staat alweer in de startblokken. Het moet weer een spektakel worden van muziek en theater en culinaire hoogstandjes, maar niet zoals de onweersbui die de ontlading van de drukkende warmte vormt en de straten van de stad schoonveegde. Eén van de artiesten die hoopt op beter weer tijdens Noorderzon is Marta Popovici. De Groningse jazzy singer-songwriter staat op 30 augustus op het mooie stadsfestival in haar woonplaats. Uit haar verhaal blijkt echter dat het verschil tussen de Olympische Spelen en Noorderzon soms zo eenvoudig is als je moeder die de verkeerde deur open doet, waardoor je in een heel andere magische wereld beland en je leven ineens niet meer de ene kant op gaat, maar een volslagen andere richting.
Nadia Comăneci is de beroemdste Roemeense gymnaste en één van de grootste sporters die het land aan de Zwarte Zee voortbracht. Het had zomaar gekund dat deze naam in één adem genoemd zou zijn met Marta Popovici als haar moeder niet een verkeerde deur open deed in haar geboortestad Iasi. De bui heeft de ergste drukkende hitte verdreven uit Groningen en Popovici lacht om de vraag. “Ja. mijn muzikale reis begon op een grappige en heel onverwachte manier: ik was 4 jaar oud en volgde gymnastieklessen in mijn geboortestad in Roemenië, Iasi. Na elke les klaagde ik tegen mijn ouders dat het te moeilijk was en dat de rekoefeningen pijnlijk waren. Mijn moeder luisterde naar me, maar het toeval wilde dat we geen tijd hadden om hierover een beslissing te nemen. Dat werd voor ons genomen, want op een dag, toen ze me naar de lessen bracht, kwam ze per ongeluk via een andere deur binnen. Die deur opende naar de kamer van het koor. De koorlerares vroeg aan mijn moeder of ze naar mij mocht luisteren, en daarna maakte ze mij meteen tot soliste van het koor, met de vraag of ik zin had om bij haar te komen. Zo kwam er een einde aan mijn kortstondige gymnastiekleven en begon mijn weg naar een professionele muzikant”, grijnst de Gronings-Roemeense zangeres.
In de warmte neemt ze een slok en vervolgt: “Zolang ik mezelf herinner, stelde ik me voor dat zingen en optreden een deel van mijn leven zouden zijn. Toen ik jong was en ik me niet bewust was van alle praktische dingen van zo’n bestaan, wist ik zeker dat ik een carrière in de muziek wilde hebben. Toen ik wat ouder werd, weigerde ik naar een muziekschool te gaan.” Ze legt uit: “In Roemenië zijn er beroepsscholen vanaf 6 jaar, als alternatief voor de reguliere scholen.” Dan pakt omdat ik zei: “Ik wil iets kunnen doen alles, niet alleen muziek”. Ik wilde de deur open laten om zowel zanger als bioloog of dierenarts te zijn. Tijdens de middelbare school wist ik zeker dat ik biologie zou gaan studeren aan de universiteit. Tot ik op een dag een jazzconcert hoorde dat me ondersteboven en binnenstebuiten zette. Het was een concert van Ana-Cristina Leonte, een hele goede Roemeense zangeres met wie ik later zou studeren en waar ik vriendschap mee zou sluiten. Na dat concert wist ik dat ik naar het conservatorium wilde en ben ik me gaan voorbereiden op de toelating.”
Een wolk trekt langzaam over de stad en maakt het wat grijzer. “Ik ben een nieuwsgierig mens en probeer graag zelf dingen uit, vooral dingen die mij fascineren”, vervolgt ze serieus. “Het kwam dus vanzelf dat ik mijn eigen muziek wilde schrijven, net als andere artiesten die ik bewonderde. Ik herinner me de eerste stappen om me als songwriter verder te ontwikkelingen met betrekking tot het schrijven van songteksten. Ik moest heel helder en duidelijk zijn over wat ik wil zeggen voordat ik het in songteksten en muziek probeerde om te zetten. Ik heb in de loop van de tijd veel tools gekregen waarmee ik betere verhalen kan ontwikkelen, en deze toolkit wordt steeds groter. Bovendien bood het studeren van muziek mij meer keuzes op het gebied van melodieën, harmonieën en ritmes.”
Het zijn instrumenten die ze nu toepast om haar verhalen te vertellen. “Ik ben gepassioneerd door mensen en de menselijke psyché,” legt Marta Popovici uit als het gaat over haar inspiratie, “dus alles daarover is voor mij een goed onderwerp voor een liedje: het hele spectrum van gevoelens, leven en dood, liefde, dromen, uitdagingen en hoe ermee om te gaan, het vinden van balans enzovoort. Meestal begin ik met een concept. Dan zijn er meerdere wegen die je kunt bewandelen: ik schrijf eerst de tekst, gevolgd door een melodie en dan vind ik een akkoordenreeks die er goed bij voelt, of ik heb eerst wat akkoorden, ik begin erover te neuriën en langzaam krijgt het dan vorm, het onderwerp en de tekst openbaart zich door het gemompel, alsof je in trance bent. Ik zou ook kunnen beginnen met een baslijn of een ritmisch patroon als ik wil dat het nummer meer ritmegericht is. Maar welke manier ik ook kies, er zijn altijd twee manieren van werken: de fase van het vrij schrijven en de fase van het redigeren. In de vrijschrijffase moet ik ervoor zorgen dat opdringerige gedachten niet de boventoon voeren en heb ik veel ruimte om alle ideeën binnen te laten. Pas later begint het montageproces, waarbij de kritische geest wordt gebruikt. Het montageproces kan dan één dag tot een volledige maand duren, afhankelijk van het nummer.”
We nemen even een andere afslag in het gesprek. Inspiratie krijg je ook uit je omgeving. Voor haar studie verhuisde Marta Popovici van Roemenië naar Groningen, waar ze studeerde aan het Prins Claus Conservatorium. “Ik heb slechts tot mijn vijfde jaar in Iasi gewoond en daarna heb ik daar in de zomers enige tijd bij mijn grootouders doorgebracht, maar ik heb het gevoel dat mijn echte geboorteplaats Boekarest is, waar ik van mijn 5de tot 23ste jaar heb gewoond. Alle belangrijke levensgebeurtenissen gebeurden voor mij in Boekarest. In Boekarest is er een zeer levendige scene: er zijn veel muzikale projecten in pop, rock, alternatief, indie en jazz. Er zijn ook enkele projecten die gebruik maken van Roemeense folklore. Om enkele namen te noemen: enkele projecten uit Roemenië die erg sterk zijn en de moeite waard zijn om op elk streamingplatform te bekijken, zijn 7thSENSE, Amphitrio, Madalina Paval, A-C Leonte, Krisper, Kadjavsi. Het is een heel creatieve scene en de muziek is heel fris, dus het was erg stimulerend en opwindend om er deel van uit te maken. Ik woon nu drie jaar in Nederland, waarvan twee tijdens mijn masterstudie aan het Prins Claus Conservatorium. Ik ontdekte een aantal zeer goed klinkende projecten in Groningen, via vrienden en ook via muziekevenementen zoals Eurosonic. Toch heb ik het gevoel dat ik net de Nederlandse muziekscene aan het leren kennen ben. Zoals ik al zei ben ik nogal een nieuwsgierig mens en daarom verhuis ik binnenkort naar Rotterdam. Ik heb het gevoel dat het vanuit Groningen wat lastig is om de scene rond Amsterdam-Rotterdam te leren kennen, daarom ben ik van plan daar wat tijd door te brengen.”
In de bio van Noorderzon staat dat ze niet bang is om kwetsbaar te zijn in haar liedjes en ons als luisteraars aanmoedigt om ook kwetsbaar te zijn. Wat informeren naar de waarde van kwetsbaar zijn en hoe als je daarbij diep wordt geraakt? De zangeres veert op en schuift naar het puntje van haar stoel. “Dit is een hele leuke vraag. Voor mij betekent kwetsbaar zijn dat we openlijk praten over onze minder glanzende kanten, over onze angsten, ons ego, onze twijfels, onze verlangens. Kwetsbaarheid verbindt mensen direct. We zien onszelf in de ander en we herkennen daarin de dingen die we niet aan onszelf konden toegeven of die we te bang waren om naar buiten te laten. Als iemand de eerste stap zet, is de algemene reactie een bevrijding van de kant van de ander. We zijn allemaal zo complex en het is jammer om alleen delen van onszelf te laten zien. Ik begrijp waarom gekwetst worden beangstigend kan zijn, maar we kunnen het zien als een manier om ons hart groter te laten worden en beter in staat te zijn grote gevoelens te koesteren. Net zoals je je huis groter maakt om er meer spullen in te kunnen passen, kan ons hart pijn doen als we enkele muren afbreken, maar het wederopbouwproces leidt tot een grotere ruimte, waar meer tolerantie, liefde en schoonheid kan verblijven.”
Ze zucht. “Wat misschien belangrijk is om mijn muziek te begrijpen; Ik ben gepassioneerd van psychologie, Ik hou van verhalen vertellen, introspectie en yoga, ik vind groei meestal belangrijker vind dan comfort, en dat enkele van mijn favoriete artiesten Becca Stevens, Pink Floyd, Paul Simon, Meshell Ndegeocello, Hiatus Kaiyote , Gretchen Parlato en Esperanza Spalding zijn.”
‘Round Dance’ is haar debuutalbum uit in 2022. Een tweede album is aangekondigd door Popovici. “’Round Dance’ was een verzameling van de composities die ik in de loop van een paar jaar had geschreven, dus het kan gezien worden als een documentatie van mijn evolutie als artiest en songwriter. Ik ben gepassioneerd door conceptuele albums, daarom is het titelnummer, ‘Round Dance’, een suite en draait het rond de thema’s liefde en dood, terwijl dezelfde gebeurtenis vanuit vier verschillende perspectieven wordt onderzocht. Het komende album schommelt altijd van hoog naar laag, van zacht naar hard, van intens naar kalm, als resultaat van één enkele gebeurtenis. Daarom is het concept van de Round Dance-suite nu uitgebreid over een heel album, waarbij het thema ambivalentie centraal staat: hoe we zowel lijden als vreugde in onszelf kunnen huisvesten.”
Van de plaat naar het podium. Het is de stap die Marta Popovici voor Noorderzon moet maken. “Optreden op het podium is voor mij het element dat de cirkel rond maakt en dat geloof ik ook voor het publiek. We moeten ons met elkaar verbinden en de lucht laten trillen met onze stemmen, waardoor ons lichaam in beweging komt. Ik hou van mensen en als ik via kunst en meer specifiek muziek contact met ze kan maken, voel ik dat ik dichter bij mijn beste zelf kom, vol vreugde. Natuurlijk kan het beangstigend zijn om jezelf bloot te geven aan mensen, vooral als je met kwetsbare onderwerpen te maken hebt. Maar ik heb een aantal mantra’s om me te helpen gegrond te blijven voordat ik ga optreden, die ik heb geleerd van een andere artiest die ik enorm waardeer, Kimbra: “Niets te bewijzen, alles te geven” en “Verbinding boven perfectie”. Als ik me tijdens het optreden gewoon afsluit van de buitenwereld om mezelf te beschermen, merk ik meteen de kleinere reactie van het publiek en dus de kleinere vreugde die uit de voorstelling voortkomt, zowel voor mezelf als voor het publiek.” Waarom moet het publiek op 30 augustus echt niet haar optreden op Podium de Raaf in het Noorderplantsoen overslaan? “Je kunt je voorbereiden om mee op reis te gaan! Soms introspectief en soms echt groovy”, lacht ze enthousiast”, “terwijl je voortdurend wordt uitgenodigd om jezelf volledig uit te drukken. We zullen een veilige ruimte creëren om via muziek verbinding te maken met onszelf en met elkaar. Wees erbij als je wat alternatieve R&B wilt horen en tik met je voeten terwijl je zachtjes naar binnen wordt geleid. De natuur zal deze ervaring versterken, of het nu door het geluid van de wind in de bomen is, door de lichtstralen of door het gevoel van regendruppels op je gezicht. Het hoort er allemaal bij”, besluit Marta Popovici.