LVIV – Met enige schroom zoeken we contact met Lviv in Oekraïne. Alona Kovalenko en Ira Lobanok hebben immers deze dagen wel wat anders te doen. In de eerste plaats zijn beide dames in een land in oorlog en beidedragen hun steentje bij, bijvoorbeeld is één van beide dames druk met het bijeenbrengen van fondsen en het aanschaffen en verdelen van geneeskundige hulpmiddelen. Verband, pleisters en wat daar nog meer onder valt. Tot twee maand geleden zag hun leven er heel anders uit en was het Ira Krapka en Alona KOMA van Krapka;KOMA en was Ira Lobanok onder andere drijvende kracht achter Sofar Sounds Lviv Krapka;KOMA vraagt toch de aandacht, want het is één van de acts die volgende maand op The Great Escape in Brighton in het Verenigd Koninkrijk zal staan. Niet dat nu nog de aandacht hier nu al volledig op is gefocust, maar toch nemen beide dames tijd voor een gesprek. Vlak voor er toch weer raketten terecht komen in Lviv om dood en verderf te zaaien informeren we eerst of beide dames in veiligheid het gesprek kunnen voeren. “Ja hoor, ik voel me hier veilig ook al hebben we een paar raketten gehad die op mijn stad Lviv zijn gevallen. Ik woonde hier al voor de oorlog uitbrak en ben hier gebleven” stelt Ira Krapka en Alona KOMA is kort maar krachtig: “Veilig.” Beide bandleden hebben elkaar al fysiek enige tijd niet meer gezien door het geweld.
We bezoeken het duo digitaal uiteraard voor de muziek. Daar beginnen we dan ook mee. Ira Krapka vertelt: “Ik begon met pianolessen toen ik 5 jaar oud was en sindsdien heb ik altijd iets met muziek gedaan. Mijn beide ouders gingen in hun jeugd naar een muziekschool: mijn vader studeerde accordeon en mijn moeder studeerde viool. Ik studeerde klassieke piano aan de muziekschool, ging daarna naar een muziekschool waar ik jazzpiano studeerde en daarna volgde een commerciële muziekafdeling aan de University of Westminster in Londen. Ik speelde in een metalband, folkband, coverband, speelde als solo-pianist in restaurants, als elektronische muzikant in een experimenteel theater, werkte een tijdje als geluidstechnicus en nu doe ik soundtracks voor videogames, voice-overs en spelen en zingen in Krapka;KOMA.” Alona KOMA vult aan met haar muzikale historie: “Soms vraag ik me gewoon af hoe dat kleine meisje dat opgroeide in een klein stadje in het oosten van Oekraïne, bijna uitsluitend omringd door Russische kauwgom-popmuziek, uiteindelijk een multi-instrumentalist werd in een nu-jazz/indie electronica/trip- hopproject dat wordt uitgenodigd om op enkele geweldige festivals in Europa en Oekraïne te spelen. Muziek is al van jongs af aan mijn beste vriend, hoewel de smaak constant veranderde. In de 6e klas ging ik naar een muziekschool om gitaar te leren spelen. Ik werd niet aangemoedigd om het te doen, niemand in mijn omgeving gaf echt om muziek. Toen ik in de twintig was, begon ik drums te leren en kwam in mijn allereerste rockband. Verder heeft mijn muzikale pad, als drummer, zich ontplooid door verschillende genres, van rock tot jazz, spelen in verschillende bands, workshops en jamsessies bijwonen, leren en ervaring opdoen. Een van de mijlpalen was deelname aan een theatervoorstelling als personage en muzikant, wat resulteerde in een enorme invloed voor verdere zelfrealisatie als een veelzijdige muzikant, bereid om eigen artwork te creëren en te produceren waarbij elektronisch geluid wordt gecombineerd met een akoestische touch. Daar ontmoette ik Ira, en uiteindelijk voelde het als het ideale moment om onze eigen muziek te maken.”
Vanaf de eerste stappen naar de huidige situatie waarbij het duo toch op rand staat om er volledig voor te gaan, hoewel daar momenteel natuurlijk nog geen sprake van kan zijn. Ira Krapka vertelt hierover: “Ik wilde direct dat muziek mijn carrière werd vanaf dat ik 16 was, maar een man vertelde me dat het stom is om van je favoriete ding je beroep te maken, omdat je er dan niet meer van houdt Ik dacht dat hij het beter wist, hij had zo veel meer levenservaring dan ik op dat moment. Ik kwam er later achter dat zijn advies nergens op sloeg. Ik spoel snel 13 jaar vooruit; ik behaalde mijn diploma Commerciële Muziek aan de universiteit in Londen en toen wist ik dat ik mijn brood zou kunnen verdienen als zelfstandige muzikant. Nu geef ik muziekles, ik maak muziek voor mijn projecten en voor andere mensen en ik ben een cultureel manager, ik creëer internationale muziekresidenties en promoot het evenwicht tussen mannen en vrouwen in de muziekindustrie.” Alona KOMA hoort het verhaal van muzikale kompaan aan en gaat hier op door: “Ik kan niet zeggen dat ik zo’n moment had. Natuurlijk, toen het goed begon te gaan met Krapka;KOMA kreeg ik meer vertrouwen in de muziekindustrie, maar ik moet het nog steeds combineren met andere professionele activiteiten.”
Alona KOMA neemt ons dan mee naar de band zelf. Ze gaat in op de muziek, wat het festival kenmerkt als een “electronic girl group” die met instrumenten als “electronic drums, keyboards, synths, guitar and trumpet, which creates a fusion of electronic soundscapes with an acoustic touch.” Bedachtzaam vertelt KOMA “Ik heb voor Krapka;KOMA in veel projecten van verschillende genres gespeeld en het was een geweldige ervaring, maar het was niet dat soort muziek waar ik naar zou luisteren. Nu is het anders. Ik zou ernaar luisteren en als ik dat doe, ben ik absoluut verliefd op wat ik hoor. Hoewel ik me bewust ben van elk klein detail van elk nummer dat we hebben gemaakt, kan ik als luisteraar nog steeds verrast en verbaasd zijn door dit geluid. In het begin dachten we dat ons project instrumentaal zou zijn omdat we geen zangers zijn en eigenlijk geen ervaring hadden met het schrijven van songteksten. Maar Krapka;KOMA is een band die uitdagingen aangaat”, grijnst ze. “Dus probeerden we teksten toe te voegen over persoonlijke onderwerpen die ons op dat moment bezighielden. Wat betreft het songwriting proces, ik hou echt van onze complementariteit hier, omdat ik meestal begin met het componeren van een nummer, maar het moeilijk vind om het af te maken, en Ira kan niet beginnen, maar is erg goed in het afmaken. Het is een wedstrijd!” Ira Krapka knikt: “Meestal zijn de onderwerpen van mijn teksten interpersoonlijke relaties, onrecht of verzet. Nu heb ik het gevoel dat die onderwerpen zijn opgeschaald van interpersoonlijk niveau naar internationaal niveau, als je begrijpt wat ik bedoel”, sluipt de huidige situatie toch weer in het gesprek.
“Ik kan zeggen dat ik muziek nooit als entertainment heb gezien”, gaat Alona KOMA verder als het gaat over hoe hun muziek te vatten. “Voor mij is het eerder een gids naar ondoorgrondelijke gemoedstoestanden. Ik geloof echt dat er een hogere kracht achter zit in de neuronen van degenen die zin van het leven vinden in frequenties en golflengten. Soms kan ik tijdens het luisteren naar wat muziek zo’n sterk gevoel van geluk hebben, dat het lijkt alsof het niet uitmaakt als ik nu alles verlies of zelfs sterf, zolang ik die geluiden in mijn oren heb.” Krapka vult ook nu het naadloos aan met haar verhaal: “Ik ben heel praktisch in het maken van muziek, voor mij is het een vat met informatie, emotie of een sfeer. Ik heb geleerd hoe ik het idee dat ik wil overbrengen op de luisteraar kan overbrengen. Voor mij is muziek geen magie, het is de exacte wetenschap, het gaat over cijfers en regels en dat vind ik geweldig aan muziek. Muziek maken heeft drie dingen nodig: levenservaring, zelfsturing en zelfvertrouwen.”
Lviv is de basis van Krapka; KOMA. De oorlog heeft een onverwacht effect blijkt als we informeren naar de plaatselijke muziekscene. Ira Krapka: “Ik denk niet dat ik onder de indruk ben van de muziekscene in Lviv om eerlijk te zijn, ik zou het geweldig vinden als we meer artiesten hadden met originele muziek, de meeste bands zijn coverbands die spelen op bruiloften en in restaurants, omdat het makkelijker en sneller is om je brood te verdienen dan met originele muziek. Nu we veel mensen hebben die Kiev en andere gevaarlijke steden ontvluchten naar Lviv, is de muziekscene hier veel levendiger geworden.” Alona KOMA heeft daarbij wel een voetnoot: “De jazzscene is geweldig in Lviv.”
De oorlog wordt weliswaar niet in de buurt van Lviv uitgevochten op bombardementen en raketbeschietingen na. Krapka:KOMA en dan vooral Ira Lobanok is op dit toch druk in dienst van Oekraïne. Op alle mogelijke manieren proberen ze fondsen in te zamelen om verband en andere verband, tourniquets en dergelijke die vanuit het buitenland naar Oekraïne worden gehaald en vandaar gedistribueerd naar de plekken waar de nood hoog is. “Ik pas me snel aan nieuwe omstandigheden aan en toen ik me realiseerde dat tactische medische benodigdheden essentieel zijn in de frontlinie, begon ik daarmee te helpen”, vertelt Ira Krapka. “Ik vond een lokaal initiatief dat vanuit de VS tactische medicijnen levert aan Oekraïne, de oprichter van dat initiatief is toevallig ook een muzikant, en begon daarvoor geld in te zamelen. We hebben al 100 tourniquets CAT, 250 gevechtsgaas, 60 borstafdichtingen en een nachtkijker aan de frontlinie geleverd en bestellen er deze week meer. Gelukkig doneren mensen veel, ik voel de steun van mijn vrienden uit andere landen en ik besef dat we niet alleen staan in onze strijd tegen de Russen. In mei willen we samen met de band Pixi Ink in Londen een concert organiseren om verder hiervoor geld in te zamelen.”
De oorlog zal hopelijk vroeger dan later eindigen en muziek weer een kans krijgen. Voorlopig zijn er tal van initiatieven om ook muzikanten te helpen die niet kunnen toeren of zelfs onder de wapenen zijn. “Vrienden van ons zijn een stichting begonnen om muzikanten uit Oekraïne te helpen. Ik denk dat dat de beste plek is als je wilt doneren https://shpytal.com/musicians-defend-ukraine/ Wat ook belangrijk is; luisteren naar Oekraïense muzikanten en hun muziek. Deel de muziek, het schrijven van berichten dat je hun muziek waardeert en ter ondersteuning zou ook een zeer waardevolle hulp zijn.” Uiteraard is ook het boeken van een band uit Oekraïne belangrijk.” Deze situatie maakt het moeilijk om vooruit te denken en te plannen. ”Helaas kan ik nu niet aan een album of zelfs een EP denken, waar je normaal mee bezig zou zijn. Het enige wat ik kan zeggen is dat de oorlog mijn perceptie van dingen enorm heeft veranderd. Vroeger kwamen we voorzichtig en schattig over, maar nu zou ik meer schaamteloze muziek willen maken met provocerende teksten. Eens kijken of het blijft plakken.”
Toch maar vooruit kijken naar The Great Escape en de plannen die daarbij horen. Een optreden. De pandemie is dermate onder controle, althans zo schijn het, dat fysiek optreden weer kan. Alona KOMA veert op: “Ik sta versteld van mijn lichamelijke conditie terwijl ik op het podium sta: ik bedoel, ik kan hongerig zijn, of slaperig, of ziek, of gestrest, of depressief, of nou ja, ik kan een fysieke of emotionele toestand ervaren, maar wanneer het tijd is om het podium op te gaan, is het alsof je een andere dimensie betreedt waar al het hierboven genoemde even pauzeert. Dat zijn unieke momenten van superkracht waar ik boven alles kan springen in een diepe onbewuste meditatie tot het laatste nummer van de set. En dan kom ik gewoon thuis en maak een omelet alsof er niets is gebeurd”, breekt haar gezicht open in een enorme lach. “Ik vind het heerlijk om de aandacht van mensen te hebben om mijn waarheid te spreken door onze muziek te spelen”, stelt Ira Krapka. “Ik vind het heerlijk om in een personage te kruipen, ongeacht in welke stemming ik net daarvoor was. Ik had 5 minuten geleden kunnen huilen, maar ik zal oprecht grappen maken zodra we aan onze show beginnen en dat is geen grapje, dat is echt gebeurd. Ik hou ervan om 100% aan het publiek te geven, zelfs als er maar 3 mensen in de kamer zijn.”
The Great Escape is een showcasefestival. Wat zijn de zakelijke doelen van de band. “Mijn belangrijkste doel is nu om boekingsagenten te ontmoeten om hopelijk fondsenwervende reizen door een of meerdere landen te organiseren om geld in te zamelen voor Oekraïne. Ik kan het kopen van de tactische medische benodigdheden en hun levering aan Oekraïne op afstand blijven coördineren terwijl ik op tour ben, dus het zou geweldig zijn om geld in te zamelen en precies te weten waar ze worden gebruikt.” Een optreden is mooi, maar de digitale showcases van de afgelopen jaar hebben misschien wel een grotere reikwijdte naar de zakelijke kant van de muziek. Wat zouden de dames liever doen? Live of digitaal? “Twee maanden geleden zou ik zeker zeggen dat ik liever heb dat showcases live zijn. Nu realiseer ik me dat mijn eerste prioriteit is om nuttig te zijn voor mijn land en als online me een groter publiek zou geven om mijn boodschap over te brengen, zou ik dat liever hebben. Aan de andere kant denk ik dat het persoonlijk ontmoeten van iemand en het live horen van hun verhaal een grotere impact heeft.”
“We hebben sinds oktober 2021 niet meer opgetreden en hebben elkaar niet meer gezien sinds het begin van de oorlog…”, vertelt Alona KOMA,”dus ik kan me niet eens voorstellen wat het zal zijn. Maar waar ik zeker van ben, is dat het de meest emotionele show zal zijn!” Ira Lobanok is het daarmee eens: “Dit wordt het meest oprechte optreden. Toen de oorlog eenmaal begon, realiseerde ik me dat ik niet meer handig of voorzichtig wil zijn, ik zal gewoon mezelf zijn zonder filters. Het kan agressief zijn, of misschien hilarisch, mijn mentale toestand schiet alle kanten op, dus ik ben zelf benieuwd wat het gaat worden.” The Great Escape in Brighton is halverwege mei.