GRONINGEN – Amper een week voor het concert van de Oekraïense songfestival sensatie Go_A in Spot / De Oosterpoort in Groningen ging bij Kateryna Vinitskyi de telefoon. De Oekraïense die al jaren in Rotterdam woont bouwde voorheen met dance muziek onder de naam Kate Orange aan de weg, maar is tegenwoordig actief als PTHAKHA. Of ze het voorprogramma wilde verzorgen bij Go_A in De Oosterpoort over een weekje. De termijn was kort, maar de keuze logisch, want beide hebben een basis in de folk songs van Oekraïne. Kateryna Vinitskyi begon in 2018 liedjes uit haar eigen land te herschrijven en er een eigen draai aan te geven. In bedaard tempo is ze hier me bezig en zo bleek in de Oosterpoort met zeer aansprekende resultaten.
Zo rond 2010 verhuisde Kateryna Vinitskyi uit Oekraïne naar Nederland. In haar thuisland had ze al naam gemaakt als zangeres en DJ. In die jaren was de muziek in Oekraïne vooral gericht op de interne markt en ook Europees was er nog weinig aandacht voor. Kateryna Vinitskyi zag het voordeel van haar nieuwe land, om ook meer in een groter verband aan de weg te kunnen timmeren en bouwde als Kate Orange naam op. Ze stond op tal van festivals en twee albums werden uitgebracht. In de tweede helft van van het vorige decennium kwam de interesse voor de liederen van haar thuisland verder tot wasdom en ontstond PTHAKHA, een mooie aanvulling op Go_A.
Kerst kwam vroeg in de Oosterpoort, want PTHAKHA ging van start, solo, met de muziek opgenomen, met het kerstlied ‘Oi dai Bog!’. Een mooie uptempo song gebaseerd op een kolyadka. Een aloud kerstlied over hoe god de aarde schiep. Een nummer dat langzaam aan stevigheid won, ook door de prominente rol van de drums. Hierna volgde het tragische liefdesverhaal van een man die zijn geliefde bedroog in ‘Gylya Gylya Siri Gysy’. Spijt komt na de zonde als zij hem niet vergeeft en trouwt met een ander om uit deze giftige relatie weg te komen. In dit nummer nam de zangeres wat tempo terug, waardoor de intensiteit en de pracht van haar zang mooi tot hun recht kwamen. Prachtig, misschien wel het mooiste nummer van de set van PTHAKHA was ‘Galochky’. Een schitterende bewerking van een lied dat normaliter gezongen wordt tijdens een huwelijk als de bruid in het gezelschap van haar bruidsmeisjes, vogeltjes genoemd of in het Oekraïens galochky en de bruidegom elkaar voor het eerst zien op de huwelijksdag. Een heerlijke song, die met een prachtige energie voor het voetlicht werd gebracht. Soms hadden de nummers ook op het podium nog iets meer toelichting mogen hebben, maar op dat soort momenten wreekte zich toch dat een voorprogramma toch altijd haast heeft, helemaal met zo’n korte voorbereidingstijd. De set zat mooi in elkaar. ‘Verbovaya Doschechka’ was wat zwaarder en donkerder als een vrouw wacht op haar geliefde die haar laarzen uit Turkije, wat symbool staat voor rijkdom, komt brengen en ‘Oi Ya Znayu’ was dan weer speelser en gezongen wordt op avonden waarop vrijgezellen van beider geslacht elkaar kunnen ontmoeten en spreekwoordelijk links of rechts swipen nadat ze hebben kunnen kennismaken. Een heerlijke vrolijk en opzwepend nummer met mooie tempo wisselingen, was ‘Marena’ een tweede hoogtepunt. ‘Marena’ gaat zelfs terug naar de tijd dat voor dat Oekraïne het christelijk geloof omarmde en beschrijft de tijd gedurende de zonnewende, als een pop van Marena, de godin van de nacht en de dood, werd verbrand en de zomer welkom werd geheten. Rustiger en met veel melancholiek was er tenslotte ‘Na Gryanii Nedili’. De zeemeermin speelt een belangrijke rol in de mythologie van Oekraïne. Dit lied laat de zeemeermin treuren en terug verlangen naar de tijd dat het mens was, waarna PTHAKHA afsloot met het slaapliedje ‘Oi Khodyt Son’. De geringe voorbereidingstijd en het ontbreken van een live band liet de zangeres niet in de weg staan om deze Oekraïne liederen mee te nemen naar huidige tijdens en ze krachtig, gedreven en prachtig te brengen.