DRACHTEN – Er zijn acts die je moet koesteren. Daar waar andere talen en dialecten dan het Algemeen Beschaafd Nederlands, voor wat dat waard is, het soms moeilijk hebben zijn er altijd weer acts die de tal die hun moeder spreek levend houden. Er zijn prachtige liedjes in het Drents, in het Gronings en ook in het Fries. Voorzichtig is er zelfs sprake van een Nije Fryske Weach met prachtige en erg goede piepjonge artiesten als bijvoorbeeld Hannah Hoogsteen en Mayte, waarbij die laatste, zo bewees ze in Drachten op Simmerdeis, wel eens de vlaggendrager van die golf kan worden en ook anderen kan inspireren met haar energie om zich ook in het Frysk uit te drukken en het Engels of Nederlands links te laten liggen en te zingen, spreken, dichten of schrijven in je moerstaal. Mayte bleek niet alleen geweldig leuk, maar ook juist om die reden een act om te koesteren.
Mayte Veenstra uit Húns moet haar tiener jaren nog besluiten, maar maakt nu al een uitermate volwassen en gedreven indruk op het podium. Ze is dan ook al een aantal jaren op de búhne te vinden. Aanvankelijk in het theater, maar na een periode begon ze haar eigen teksten en liedjes te schrijven in het Frysk. Daarmee debuteerde ze een jaar geleden, juist op het podium van Simmerdeis. Des te opmerkelijker is dat het wiegje van Veenstra stond in Amsterdam, waar ze ook haar eerste levensjaren doorbracht, voor ze neerstreek in ’t Heitelân. Als je liedjes in het Fries schrijft en een roeping hebt voor het podium, dan verzamel je de mensen om je heen die dat mogelijk maken. Mayte bestaat verder uit Sander Koning op gitaar, bassist Bram Welbedacht en Niek de Vries op drums, die de indie rock en pop sound verzorgen. Inmiddels is de formatie geen onbekende meer in Friesland en daarbuiten. Veel podia mocht ze al betreden en met succes. Een pluim op de hoed van Broei, het programma dat jong talent een podium geeft op Simmerdeis.
Vanaf het eerste moment toont Mayte waar het voor staat. ‘Nim Op’ is het openingsnummer en gelijk laat de zangeres een wagonlading energie het publiek in stromen, terwijl ze direct een erg mooi en lekker stevige song laat horen. Na dat eerste nummer draalt ze niet en vraagt het publiek om maar zo dicht mogelijk bij het podium te komen en dat is terecht, want met ‘Swarte See’ heeft ze direct een prachtig hoogtepunt. In dit nummer vertolkt haar sterke zang een soort van smachten en eindigde het met een prachtig gitaaroutro van Sander Koning. In de set opbouw leek het alsof het zwaartepunt in het begin van de set lag. Niet de meest voor de hand liggende, maar in dit geval toch een te billijken keuze, want op een gratis festival zie je toch vaak een leegloop voor het podium als elders wat nieuws begint of iets anders de aandacht vraagt en je wilt toch je mooiste werk aan zoveel mogelijk mensen laten horen. Het volgende hoogtepunt diende zich aan met ‘Ik Bin Fan My’. Lekker fors ingezet en prachtige zang met de nodige expressiviteit toonde dit weer een heel ander aspect. Nog zo’n topsong met ‘Fielsto?’ dat door Koning heel gevoelig met de gitaar werd ingezet voor Welbedacht en De Vries bijvielen in een klein en kwetsbaar nummer, schitterend vol twijfel gezongen, maar dat zich dan steeds dwingender en krachtig ontwikkeld. Voortreffelijke songwriting en uitmuntend gebracht. Mooi maar ook wat rustiger in het begin was ‘100 Fûgels’ dat lekker opbouwde en mooi in de emotie was. Mayte deed prima, spontane aankondigingen. Wist het publiek ook daarin te grijpen. Dat deed ze in het Frysk, waardoor je dan wel een groep niet Friessprekenden op een afstand zet, maar in eigen huis is dat prima. Wel mag ze nu en dan ook nog wat dieper op een liedje ingaan en wat van haar zielenroerselen tonen, die aan de basis staan van het liedje. Het trage ‘Astronaut’ begon klein, maar bouwde uit, waarbij de zangeres haar verdriet uitschreeuwde, soms op de rand van overschreeuwen. Het einde was dan weer schitterend met vlotte en met lef gebrachte ‘It Dûnset’ prachtig was en gebracht werd met lef en energie als ze haar witte sportsokken de hoogte in schopte. Het eindigde stevig. ‘Wyt Ljocht’ is misschien wel haar bekendste liedje en dit nummer gebruikte ze om nog één keer de mensen te overtuigen van haar zangkwaliteiten en daar cum laude in slaagde. Een heerlijk nieuw Fries fenomeen dat geweldig op weg is en eigenlijk gewoon op dat hoofdpodium had moeten staan.